Geçmişi Aydınlatacak Hacımusalar Höyük Kazısı

Hacımusalar Höyük, ülkemizin güneybatı kesiminde yer alan Elmalı İlçesi’ne 12 km mesafede bulunmaktadır. Elmalı, Antalya İl merkezinin yaklaşık 100 km batısında yer almaktadır ve Antalya Havalimanı’ndan 1,5 saat sürmektedir.

Hacımusalar Höyük yaklaşık 300x350 metre boyutlarında (y. 10,5 hektar) olup ova tabanından 13 metre yüksekliktedir. Elmalı Ovası 19^. yüzyılda seyyahlar tarafından ziyaret edilmiş ve ilk sistematik arkeolojik araştırmalar Machteld J. Mellink tarafından 1960larda başlatılmıştır. Hacımusalar Höyük’teki arkeolojik araştırmalar 1994 yılında başlamıştır. 1994 ve 2003 yılları arasında, Hacımusalar Höyük’te ABD’den Associated Colleges of the South (ACS) tarafından düzenlenen bir saha okulu bulunmaktaydı. 2003 ve 2018 yılları arasında farklı ekipler Höyük’te çalışmıştır. 1994-2018 yılları arasındaki ilk dönem çalışmalar Bilkent Üniversitesi tarafından gerçekleştirilmiştir.

İTÜ Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü Müdür Yardımcısı ve Evrim ve Ekoloji Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Bülent Arıkan’ın başkanlığında, Hacımusalar Höyük’te 2022 yılında başlayan yeni dönem araştırmalar, geçmiş insan-çevre ilişkilerine ve bu dinamiklerin uzun süreli değişimine odaklanmaktadır. İstanbul Teknik Üniversitesi adına yürütülecek araştırmalar, Ova genelinde geçmiş çevre araştırmalarını disiplinler arası bir saha okulu çatısı altında gerçekleştirecektir. Eş zamanlı olarak, Höyük’te sürdürülecek araştırmalar; hammadde sağlama, kaynak kullanımı, geçmiş teknolojik gelişim ve sosyo-ekonomik değişimi aydınlatmaya odaklanacaktır.

İstanbul Teknik Üniversitesi Elmalı Saha Okulları; arkeoloji ve ilişkili alanlarda eğitim alan lisans ve lisans üstü seviyede öğrencilere arazi deneyimi kazandırmayı amaçlar. Bu deneyimin merkezinde arkeolojik yöntemler yer alır. İTÜ Saha Okulları’nda bunu tamamlayan dokuz alan bulunmakta, her birinde alanında uzman bilim insanları tarafından eğitim verilmektedir.

İTÜ Saha Okulları arkeolojik araştırmada yeni bir paradigmayı temsil etmektedir. Arkeoloji’de ilişkili ve karmaşık insan-çevre ilişkilerinin farklı bakış açılarından değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Böylece, zamanla ortaya çıkan desenler insan davranışlarının doğal ortamında değerlendirilmesine katkı verecektir.

İTÜ Saha Okulları yer bilimleri ve davranış bilimlerini birleştiren, bu amaçla yoğun bir iş birliği amaçlayan bilim insanlarıyla öğrencileri buluşturmaktadır. Yer bilimlerinin çeşitli yöntemleri kullanılarak toplulukların karar verme süreçleri ve doğal süreçler altında kültürel evrimin değerlendirilmesi, böylece araştırma sorularının cevaplanması hedeflenmektedir.

Disiplinler arası bilgiye ve bakış açısına sahip yeni araştırmacıların yetiştirilmesi, geçmiş insan-çevre ilişkilerinin çalışılmasını sürdürülebilir kılmak için önemlidir. İTÜ Saha Okulları, genç araştırmacılara böylesine farklı yöntemleri kullanarak öğrenebilecekleri en uygun ortamı sağlayacaktır.

Hacımusalar Höyük’te başlayan yeni dönem araştırmalar, Ova’daki geçmiş iklimsel ve çevresel şartların ne olduğunu, nasıl değiştiğini, tarım ve hayvancılık gibi antropojenik (insan kaynaklı) etkilerin bölgede hangi çevresel değişimlere sebep olduğunu ortaya çıkarmayı hedeflemektedir. Bunlara ek olarak, yeni araştırmalar geçmiş toplulukların hangi kaynaklara odaklandığını, kaynak kullanımının zaman içinde nasıl değiştiğini anlamaya odaklanacaktır. Bölgelerarası talep dengeleri ve teknolojik yeniliklerin kaynak sağlama ve kullanımındaki değişiklikleri beraberinde getirmiş olabileceği değerlendirilecektir.